به گزارش شما و اقتصاد: علی علوی نایینی مدیر مجتمع پتاس خور و بیابانک گفت: دریافت گواهینامه کشف معدن پتاس پلایای میانی و اکتشاف پهنه پلایای مهرجان با تخمین ذخیره ۳۰۳ میلیون متر مکعب همچنین تلاش برای دریافت گواهی کشف از جمله این طرح‌های توسعه‌ی پارسال است. وی افزود: اکتشاف پهنه املاح تبخیری کنارک و چابهار و اقدام برای دریافت گواهی کشف از دیگر فعالیت‌های معدنی این مجتمع است. علوی نایینی گفت: طراحی تیپ جدید و ساخت ۲ دستگاه پمپ مخصوص پمپاژ ماده معدنی شورابه و آغاز عملیات اجرایی احداث کارخانه ۳۰ هزار تنی کلرید کلسیم و هیدروکسید منیزیم، و آغاز عملیات اجرایی احداث نخستین منطقه نمونه گردشگری در شرق استان اصفهان باعنوان طرح جامع گردشگری پتاس خور و بیابانک بخش دیگری از اقدامات یک سال گذشته در این مجتمع است. مجتمع پتاس خور و بیابانک نخستین تولیدکننده پتاس کشور در ۴۵۰ کیلومتری شرق مرکز استان اصفهان قرار دارد ‪.

منبع : شما و اقتصاد

“ایران یکی از پتانسیل‌های گردشگری دنیا محسوب می‌شود؛ سرمایه‌گذاری در این حوزه بدون شک می‌تواند موجب اشتغال‌زایی فراگیر به ویژه برای جوانان در کشور شود و معادنی که در زمینه ژئوتوریسم قابلیت فعال شدن دارند، می‌توانند معادن در حال بهره‌برداری و استخراج و یا معادن متروکه‌ باشند. بدون شک ورود به بحث گردشگری معدن می‌تواند پتانسیل‌های وسیعی در جهت ایجاد اشتغال و کارآفرینی ایجاد کند و در آینده افق روشنی در این حوزه در کشور وجود دارد”.

چه عواملی منجر می‌شود معادن از اهمیت خاصی برای جاذبه‌های توریستی برخوردار شوند؟

گردشگری معدن این روز‌ها به یکی از شاخه‌های پررونق گردشگری طبیعت یا همان ژئوتوریسم تبدیل شده است. البته گردشگری معدن دقیقا نقطه اتصال گردشگری انسانی و طبیعی است چون انسان با تغییراتی که در محیط طبیعی در قالب معادن داده است چشم‌اندازی جدید و بدیع خلق کرده که برای بازدید گردشگران می‌تواند یکی از جذاب‌ترین و ناب‌ترین تجربه‌های زندگی باشد. گردشگری معادن در واقع یکی از زیرشاخه‌های ژئوتوریسم است که در جهان مورد توجه قرار گرفته است و منبع درآمدی برای کشورها شده است. در واقع یک معدن دیگر تنها از این لحاظ ارزش ندارد که می‌توان سنگ‌ها و کانی‌های قیمتی از آن استخراج کرد، بلکه حتی بعد از آن که متروکه هم بشود می‌تواند یکی از منابع درآمدزایی و اشتغال‌زایی باشد. گردشگری معدن در بعضی از نقاط به یکی از پردرآمدترین انواع گردشگری تبدیل شده است بسیاری از کشورهای جهان از این فرصت برای احیای معادن متروکه خود استفاده می‌کنند. حتی با پیوند دادن بین صنعت گردشگری و صنعت معدن توانسته‌اند در زمینه کاستن از فقر مردم فرودست گام‌های مثبتی بردارند. در حقیقت گردشگری معدن می‌تواند سهم مهمی در کاهش میزان فقر نواحی روستایی داشته باشد و با گشودن قلمرو‌های جدید، پتانسیل‌های موجود را برای جذب گردشگر فعال سازد.

ضرورت توجه بیشتر به طرح گردشگری معدنی از چه زمانی در کشور آغاز شد؟ و چه سازمانی‌هایی از بخش معدن در این زمینه مشارکت دارند؟

این طرح ابتدا در بخش معاونت معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت طرح گردشگری معدنی مطرح و در این راستا اقدام به بررسی معادن دارای پتانسیل گردشگری شد و در همین راستا شرکت تهیه و تولید مواد معدنی، معادن تحت پوشش این شرکت که مستعد اجرای طرح مذکور بودند را شناسایی کردیم و با انتخاب مشاور و با هماهنگی سازمان‌های ذیربط در حال اجرایی کردن این طرح هستیم.

شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران در حوزه گردشگری معدنی چه اقداماتی را انجام داده است؟

در معدن پتاس خور و بیابانک به عنوان بزرگ‌ترین پهنه نمکی و اولین معدن شورابه کشور شرایط لازم با ایجاد فضای لازم در حد اولیه جهت حضور گردشگران فراهم شد و درصدد جذب سرمایه‌گذار خصوصی به منظور استفاده از تمام پتانسیل‌های موجود در جهت حضور گردشگران از ابعاد مختلف می‌باشیم. این معدن بزرگ شورابه کشور از جمله جاذبه‌های مورد علاقه گردشگران ایرانی و خارجی است که نوروز امسال حدود 2 هزار نفر از آن دیدن کردند. هدف از راه‌اندازی این منطقه، توسعه گردشگری در معادن کشور است. آبشار نمکی به طول 30 متر، مجموعه تفریحی، نمایشگاه آثار صنایع دستی، آب انبار، آلاچیق و سوئیت‌های اقامتی از جمله بخش‌های دیگر این مجتمع گردشگری است. همچنین مزارع کشاورزی و نخلستان، حوضچه شن، رستوران و کافی شاپ، پیست موتورسواری، آفرود و فضاهای ورزشی از دیگر بخش‌های طرح جامع گردشگری مجتمع پتاس خور و بیابانک می‌باشد. در کنار دهکده نمکی ‘”پلایا” به عنوان یکی از بخش‌های این مجتمع گردشگری، رصدخانه، حمام نمک و همچنین مجموعه استخر شنا تعبیه شده است. هر ساله به خصوص در ایام تعطیلات نوروز شاهد بازدید گردشگران داخلی و خارجی از شورابه‌های پتاس خور و بیابانک هستیم. معدن مس بایچه باغ و سرب نخلک از دیگر معادنی است که در لیست طرح گردشگری ایمپاسکو قرار دارد. همچنین اجرای طرح گردشگری و موزه معدنی زغال‌سنگ البرز مرکزی با انتخاب مشاور با دانشگاه شهید بهشتی مازندران در حال انجام می‌باشد.

چه کشورهایی در رابطه با ژئوتوریسم معادن بیشترین فعالیت‌ها را داشته‌اند؟ در ایران نمونه‌هایی از گردشگری معدنی بیشتر در کدام استان است؟ لطفا توضیح دهید.

کشورهای زیادی در زمینه ژئوتوریسم معادن ورود پیدا کرده‌اند که از میان آن‌ها می‌توان به آلمان اشاره کرد. معدنکاری در آلمان چندان قوی نیست اما ایجاد موزه‌های معدنی در این کشور قابل توجه است. ایران نیز با در اختیار داشتن ظرفیت‌های مناسب در بخش معدن می‌تواند دراین زمینه ورود پیدا کند اما کارشناسان معدن معتقدند موفقیت در این حوزه نیازمند فرهنگ‌سازی است. کشورهای دیگری نیز همچون ایالات متحده امریکا، ژاپن، آفریقای جنوبی و لهستان در زمینه ژئوتوریسم معادن فعالیت‌هایی داشته‌اند. در همین رابطه مرکز اطلاعات گردشگری دانشگاه میشیگان، به راحتی 50 درصد مردم امریکا را جزو گردشگران زمینی برآورد کرده است. در واقع این آمار بدان معناست که حدود ?? میلیون نفر در سال جزو این دسته بوده و انتظار می‌رود این تعداد به زودی به ??? میلیون نفر برسد. معدن نمک چهرآباد استان سمنان یکی از معادن مستعد اجرای طرح گردشگری است. همچنین معادن طلای موته و سرب و روی انگوران واقع در منطقه حفاظت شده محیط‌زیستی، یکی از معادن خوب برای بازدید گردشگران به حساب می‌آید که اخیرا این معادن در لیست اجرای طرح گردشگری شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران قرار گرفته است.

معادنی که به لحاظ ژئوتوریستی در بیشتر کشورها مورد توجه قرار دارند چه معادنی هستند؟

عمدتا معادن طلا، سنگ‌های قیمتی همچون گارنت، انواع کوارتز، بریل و نمک سنگی می‌شود. در این میان معادن زغال‌سنگ برای بازدیدکنندگان از جذابیت بیشتری برخوردار است. علت توجه سازمان‌های ذ‌ی‌ربط به این معادن، جذابیت مواد استخراجی و روش استخراج این معادن برای مردم است. همچنین معادن زغال‌سنگ برای بازدیدکنندگان جالب توجه هستند زیرا می‌توانند از طریق این معادن، زیر زمین را از نزدیک مشاهده کنند.

صنعت نوظهور گردشگری معدنی دارای چه پتانسیل‌‌هایی است؟

صنعت نوظهور گردشگری معدنی پتانسیل بالایی برای جذب سرمایه و اشتغالزایی در مناطق روستایی دارد. نقطه قوت این صنعت نوظهور، استفاده از پتانسیل‌های ایجاد شده در کشور است که فاقد ماده معدنی و درآمدزایی می‌باشد و می‌تواند با اجرای طرح‌های مختلف گردشگری معدنی پیوندهای مستحکمی با برخی گونه‌های دیگر گردشگری و طبیعت گردی، زمین گردشگری و گردشگری روستایی، علمی و سیاحتی و غیره فراهم آورد. معادن در ابتدای فعالیت خود به‌دلیل جهش‌های اقتصادی و مقاومت در برابر بحران‌های مالی منجر به توسعه اجتماعی در مناطق دور افتاده و ایجاد بازار کار و اشتغال می‌شوند. اما بدون شک ذخایر هر معدن روزی به پایان می‌رسد و در نهایت به منطقه‌ای متروکه تبدیل می‌شود. درست در همین زمان است که می‌توان از یک معدن متروکه یک منطقه گردشگری ایجاد کرد. در واقع تبدیل معدن متروکه به سایت یا منطقه گردشگری افزون بر تقویت شاخصه‌های اقتصادی، بهبوددهنده شاخصه‌های جغرافیایی آن منطقه نیز است و موجب پایدار شدن آن می‌شود زیرا خاصیت احیاکنندگی و سازندگی داشته، مناطق زشت را زیبا و مناطق فقیر را غنی می‌کند و این موضوع حتی می‌تواند از ابتدای طراحی معدن در راستای حفظ محیط‌زیست و بازسازی منطقه عملیاتی طراحی و پیش‌بینی شود. شایان ذکر است بسته به شرایط معدن، بعضا این امکان وجود دارد که در طول زمان بهره‌برداری و قبل از اتمام ذخایر نیز شرایط برای ایجاد یک محیط گردشگری سیاحتی، علمی نیز فراهم شود.

در پایان اگر مطلبی ناگفته مانده است لطفا بفرمایید.

در خصوص گردشگری معدن به تازگی اتفاقات خوبی در کشور افتاده است و می‌توان گفت این مبحث یک مبحث تازه و نوظهور در ایران به حساب می‌آید. ‌با توجه به این‌که ایران یکی از پتانسیل‌های گردشگری دنیا محسوب می‌شود؛ سرمایه‌گذاری در این حوزه بدون شک می‌تواند موجب اشتغال‌زایی فراگیر به ویژه برای جوانان در کشور شود و معادنی که در زمینه ژئوتوریسم قابلیت فعال شدن دارند، می‌توانند معادن در حال بهره‌برداری و استخراج و یا معادن متروکه‌ باشند. بدون شک ورود به بحث گردشگری معدن می‌تواند پتانسیل‌های وسیعی در جهت ایجاد اشتغال و کارآفرینی ایجاد کند و در آینده افق روشنی در این حوزه در کشور وجود دارد. سال‌ها پیش وجود معدن در یک منطقه، بهره‌برداری و استخراج از آن برای مردم منطقه جز آلودگی و فراز و نشیب‌های متعدد چیزی در بر نداشت اما با تقویت بحث گردشگری معدن، می‌توانیم یک فعالیت اقتصادی موثر را در مناطق معدنی توسعه دهیم که این امر خود موجب بهره بردن مردم این مناطق که بیشتر در حوزه‌های محروم و روستاها ساکن هستند و همچنین اشتغال‌زایی برای جوانان آن‌ها شود. بدیهی است این مهم متناسب با شرایط هر معدن قابل بررسی و تطبیق خواهد بود و امکان انجام آن برای بعضی از معادن فراهم نمی‌باشد

منبع ایمپاسکو

مدیر مجتمع پتاس خور و بیابانک اعلام کرد: مجموعه گردشگری این مجتمع، قطب گردشگری معدنی کشور می شود.

به گزارش روابط عمومی سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران(ایمیدرو)، علی علوی نایینی در بازدید جمعی از کارکنان ایمیدرو از مجتمع پتاس خور و بیابانک از توسعه گردشگری معدنی در این مجتمع با اعلام خبر فوق، افزود: این مجتمع پتانسیل تبدیل شدن به قطب گردشگری معدنی کشور را دارد.

وی یادآور شد: میزان بازدید گردشگران طی تعطیلات نوروز ۹۴ حدود ۱۰هزار نفر ثبت شده است، حال آن که طی تعطیلات هفته گذشته ۵ هزار نفر از مجموعه گردشگری آبشار و دهکده نمکی این مجتمع دیدن کردند که نشان از رشد گردشگری معدنی در این منطقه است.

تصویب سرمایه گذاری جدید

مدیر مجتمع پتاس خور و بیابانک افزود: تاکنون برای مجموعه گردشگری آبشار و دهکده نمکی حدود ۶۰۰ میلیون تومان سرمایه گذاری شده است. اخیرا نیز مدیریت سرمایه گذاری و اقتصادی ایمیدرو برای توسعه مجموعه گردشگری در این مجتمع در فاز نخست یک میلیارد تومان و در فاز دوم تا ۱۰میلیارد تومان سرمایه گذاری تصویب کرده است. جمعی از کارشناسان ایمیدرو ضمن بازدید از کارخانه، استخرهای تبخیری، آبشار و دهکده نمکی مجتمع پتاس خور و بیابانک از دیگر جاذبه های گردشگری منطقه نیز دیدن کردند.

عملیات عمرانی طرح جامع دهکده نمکی پتاس در قالب برنامه کوتاه مدت از آذرماه ۱۳۹۴ آغاز و در آستانه سال ۱۳۹۵ به بهره برداری رسید که شامل: آبشار نمکی، کافی شاپ نمکی و سوئیت های اقامتی نمکی است. شهریور ماه ۹۷ نیز دهکده نمکی این مجتمع به بهره برداری رسید. در فازهای بعدی پروژه ، هتل، رصدخانه و پلانتاریوم، زمین‌های ورزشی رسی (والیبال ساحلی، فوتبال ساحلی) استخر شنا در شورابه، دریاچه قایق سواری، حمام نمک و امکانات لازم برای سافاری و ارتباط با کویر لانه زنبوری به این مکان اضافه خواهد شد.

پیشرو در اخذ تاییدیه گواهینامه

مجتمع پتاس خوروبیابانک توانست در اولین ممیزی مراقبتی در تاریخ ۱۹ و ۲۰ آبان ماه سال جاری ، اعتبار گواهی نامه های ISO 9001:2015 و ISO 14001:2015 را با سه نقطه قوت بارز حفظ کند. همچنین با استقرار سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت حرفه ای در سطح تمام واحد ها براساس الزامات ISO 45001:2018 موفق شد به عنوان اولین شرکت در شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران ، تاییدیه گواهینامه فوق را اخذ کند.

منبع: ایمیدرو

دهکده نمکی خور و بیابانک یکی از ظرفیت‌های اصلی در منطقه برای جذب گردشگران به شمار می‌رود.

گسترش‌نیوز: با توجه به ظرفیت‌های کم نظیر و منحصر به‌فرد این منطقه کویری، برای نخستین بار گردشگری معدنی با رویکرد همزیستی معدن و طبیعت به عنوان یکی از طرح‌های سرمایه‌گذاری ایمیدرو تعریف و در حال اجراست. با تکمیل این طرح، گام موثری بر رشد و توسعه پایدار این منطقه و همچنین اشتغالزایی قابل توجه جوانان برداشته خواهد شد.

نخستین آبشار نمکی جهان در بزرگترین دریاچه فصلی نمک در خوروبیابانک همراه با دهکده نمکی در تعطیلات نوروزی تا کنون میزبان بیش از هزارو ۲۰۰ گردشگر داخلی و خارجی بوده است. در رابطه با ظرفیت‌های جذاب این منطقه گفت‌وگویی داریم با علی علوی مدیرعامل منطقه گردشگری خور و بیابانک با ما همراه باشید:

*احداث پروژه دهکده نمکی دقیقا چقدر زمان برده است؟‌

بخش اعظمی از تاسیسات موجود در دهکده نمکی پتاس خوروبیابانک طی ۴ ماه آخر سال ۱۳۹۴ در قالب احداث فاز اول دهکده گردشگری ایجاد گردید و پس از استقبال پرشور گردشگران در ایام نوروز سال ۹۵ اقدامات تکمیلی به عمل آمد و زیرساخت‌های مورد نیاز آماده شده است. کلیه خدمات، تاسیسات و تجهیزات موردنیاز احداث دهکده نمکی پتاس، تاکنون از طریق تولیدکنندگان داخلی تأمین شده و در اجرای فازهای بعدی هم سعی خواهیم نمود حداکثر استفاده را از توان تولیدی و خدماتی داخل کشور بنماییم.

*برای این پروژه چه میزان بودجه در نظر گرفته شد و برای تکمیل آن چه برنامه‌ای دارید؟

مجموع هزینه کرد این پروژه جهت اخذ مشاور ذیصلاح، انجام مطالعات امکان‌سنجی، اخذ مجوزها و ایجاد تاسیسات گردشگری در دهکده نمکی از ابتدا تاکنون حدود ۱۰ میلیارد ریال بوده است. طبق برآورد مشاور طرح، بودجه مورد نیاز طرح جهت اجرای فاز دوم و تکمیل تاسیسات گردشگری در قالب ۶ منطقه، بالغ بر ۵۵ میلیارد ریال است که در راستای اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی درصدد هستیم از مشارکت بخش خصوصی جهت سرمایه‌گذاری در احداث و بهره‌برداری طرح استفاده کنیم.

در صورتی که به هر دلیل حضور سرمایه‌گذار از بخش خصوصی امکان‌پذیر نشود، از محل منابع داخلی سازمان ایمیدرو نسبت به اجرای طرح اقدام خواهیم کرد.

*مهمترین هدف شما از تاسیس این مجموعه چه بوده است؟

طرح جامع گردشگری مجتمع پتاس خوروبیابانک به نوعی جذاب‌ترین و خلاقانه‌ترین طرح غیر صنعتی-معدنی تعریف شده در سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران می‌باشد که با توجه وجود ظرفیت عظیم و بالقوه گردشگری معدنی، ژئوتوریسم و اکوتوریسم در منطقه کویری خوروبیابانک و معدن منحصر بفرد شورابه‌ای پتاس تعریف شده است. فعالسازی ظرفیت بالقوه گردشگری معدن پتاس خوروبیابانک با نگاه ویژه به توسعه همه جانبه فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی منطقه و تبدیل نمودن تهدیدها و محدودیت‌های موجود به فرصت، مهم‌ترین هدف اجرای طرح جامع گردشگری پتاس خوروبیابانک است.

به صورت متوسط روزانه ۴۰۰ نفر از این مجموعه بازدید می‌کنند. آبشار نمکی این مجموعه با ارتفاع ۲۵ متر در شمال مجتمع معدنی پتاس خوروبیابانک در ۴۰ کیلومتری شرق مرکز شهرستان خوروبیابانک و مسیر ارتباطی خور به طبس قرار دارد.

*دهکده نمکی چه تاثیری در اشتغالزایی داشته است؟

یکی از استراتژی‌های احداث منطقه نمونه گردشگری پتاس خوروبیابانک، ایجاد اشتغال پایدار در شهرستان است. چرا که محدودیت در تولید شغل به دلیل فقر زیرساخت‌ها علی رغم وجود منابع طبیعی خدادادی از قبیل معادن، و مهاجرت جوانان به شهرهای بزرگ، به عنوان یک تهدید در شهرستان محسوب می‌شود که با اجرای طرح جامع گردشگری پتاس سعی خواهیم کرد، بخشی از این محدودیت را رفع کنیم. چشم‌انداز اشتغالزایی این طرح گردشگری با تکمیل فازهای ۲ و ۳ بالغ بر ۱۵۰ نفر مستقیم و ۵۰۰ نفر غیرمستقیم است.

*هدفگذاری شما برای جذب گردشگری در این منطقه به چه شکل است؟

شهرستان خوروبیابانک درحال‌حاضر قطب بوم‌گردی استان اصفهان و به نوعی کشور ایران محسوب می‌شود. هر ساله گردشگران داخلی و خارجی زیادی این شهرستان را به عنوان مقصد گردشگری انتخاب می‌کند.

هدفگذاری ما برای جذب گردشگر در ۶ منطقه اختصاصی با عناوین آبشار در کویر، سلامت در کویر، تفریح در کویر، ورزش در کویر، طبیعت در کویر و تاریخ در کویر تعریف شده و به امید خدا با اجرای کامل طرح جامع و احداث منطقه نمونه گردشگری پتاس خوروبیابانک پکیج گردشگری کاملی را به گردشگران عزیز داخلی و خارجی ارائه خواهیم کرد.

*استفاده از ظرفیت‌های مربوط به حوزه معدن را چقدر در توسعه گردشگری موثر می‌دانید؟

هرچند که مجتمع پتاس خوروبیابانک در بحث گردشگری معدنی (Mine Tourism) در سطح کشور پیشگام و پیشتاز بوده است، اما قطعاً ظرفیت‌های متعددی جهت پیاده‌سازی این قبیل طرح‌ها در کشور وجود دارد، خصوصاً در معادن با معدنکاری خاص یا معادن متروکه. جالب است بدانید که یکی از اهداف سازمان ایمیدرو در عمل به مسئولیت‌های اجتماعی خود، گردشگر پذیر نمودن معادن دارای ظرفیت گردشگری می‌باشد. کما اینکه غیر از طرح گردشگری پتاس، چندین طرح گردشگری معدنی دیگر را نیر عملیاتی نموده است که در حال اجرا است.

منبع:گسترش نیوز

در سال جاری با حضور سرمایه گذار بخش خصوصی و متخصص در حوزه گردشگری، زمینه ساز اجرای طرح بزرگ مجتمع گردشگری پتاس خور و بیابانک و مقدمات ثبت منطقه خور و بیابانک در زمره ژئوپارک های جهانی یونسکو (UNESCO Global Geoparks) خواهیم شد.

به گزارش روابط عمومی شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران، علی علوی نایینی؛ مدیر مجتمع پتاس خور و بیابانک با بیان این مطلب گفت: طرح گردشگری مجتمع پتاس خور و بیابانک به نوعی جذابترین و خلاقانه ترین طرح غیر صنعتی-معدنی تعریف شده در سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران می باشد.

وی در ادامه افزود: در سال ۱۳۹۵ با توجه وجود پتانسیل عظیم و بالقوه گردشگری معدنی، ژئوتوریسم و اکوتوریسم در منطقه کویری خور و بیابانک و معدن منحصر بفرد شورابه پتاس، طرح جامع گردشگری پتاس خور و بیابانک تعریف و پس از طی مراحل اداری در سال ۹۶ مجوز میراث فرهنگی و گردشگری اخذ گردید.

وی گفت: استقبال قابل توجه عمومی به شرایط محیطی منطقه و نحوه معدنکاری پتاس در کنار چشم اندازهای بدیع طبیعی و فرهنگ منحصر بفرد روستایی کویر، سازمان ایمیدرو را مجاب نمود طرح گردشگری پتاس را در سال ۹۶ در کمیته سرمایه گذاری مطرح و تصویب نماید.

مدیر مجتمع پتاس خور و بیابانک خاطر نشان کرد: فراخوان ارزیابی و شناسایی سرمایه گذاری طرح گردشگری نیز به دنبال مصوبه ایمیدرو در سال ۹۶ برگزار و صلاحیت شرکت کنندگان مرحله اول تایید شده است.

علوی نایینی در خاتمه افزود: مرحله نهایی فراخوان نیز در قالب مزایده طرح سرمایه گذاری جهت ساخت، تجهیز و بهره برداری از مجتمع گردشگری پتاس خور و بیابانک به زودی انجام خواهد شد .

منبع:ایمپاسکو

برخی ها واحد پتاس خور و بیابانک را به عنوان طرحی سیاسی و فاقد توجیه اقتصادی می‌شناسند در حالی که سالانه حدود ۲۶۰ هزار تن پتاس مورد نیاز کشور است و علی علوی‌نائینی سرپرست مجتمع پتاس خور و بیابانک بر این باور است که صنایع شیمیایی، نظامی، دارویی و خوراکی ایران نیازمند این ماده معدنی است. از این رو اقتصادنیوز در گفت‌وگو با مدیرعامل کارخانه پتاس به مشکلات این صنعت، وضعیت تولید، واردات و صادرات آن پرداخته است. او در گفت‌وگو با اقتصادنیوز می‌گوید یکی از مشکلات این کارخانه جذب سرمایه گذار است زیرا تولید پتاس در کشور مورد توجه قرار نگرفته و عدم سرمایه گذاری دولت برای ایجاد زیر ساخت‌های لازم بوده است.

در حال حاضر وضعیت تولید در شرکت به چه صورتی است و با توجه به رکود در بازار معادن دنیا، در 9 ماه گذشته با چند درصد ظرفیت خود کار کرده‌اید؟

پس از راه اندازی کارخانه پتاس درفروردین ماه سال ۱۳۹۴ و انجام عملیات موفقیت‌آمیز راه‌اندازی در مرداد ماه سال جاری، جهت تولید ۱۰۰۰ تن پتاس در ماه برنامه‌ریزی و طی ۵ ماه گذشته با توجه به برنامه راه‌اندازی، حدود ۵۰۰۰ تن پتاس تولید و در انبار کارخانه دپو شده است. هر چند در وضعیت رکود بازار به سر می بریم ولی به دلیل اینکه پتاس در حال حاضر وارداتی است و مصرف کشور نیز بیش از میزان تولید ما است این شرایط در کار تاثیر چندانی نداشته و قطعا با برداشته شدن تحریم ها و خارج شدن از وضعیت رکود، ظرفیت تولید در سال آینده افزایش ۵۰ درصدی خواهد داشت.

این طرح برای چند نفر به طور مستقیم و غیر مستقیم اشتغال ایجاد کرده و آیا درآمدهای شرکت کفاف هزینه کارکنان را می دهد یا خیر؟

در حال حاضر ۳۶۰ بطور مستقیم و بیش از ۲۰۰۰ نفر به طور غیر مستقیم مشغول بکار هستند. فعلا از سه کارخانه ای که در ابتدا مطالعه و طراحی شده بود کارخانه فرآوری پتاس به بهره برداری رسیده است، که آن هم در ابتدای راه است، بنابراین این مجموعه همچنان یک طرح است و نباید انتظار داشت که درآمد ابتدایی آن کفاف هزینه کارکنان را داشته باشد. در حال حاضر دو محصول دیگر یعنی نمک و مواد کنترل گرد و غبار و ذوب برف و یخ نیز جزء محصولات قابل عرضه است ولی به دلیل نبود زیر ساخت های نامناسب در منطقه از جمله راه‌آهن، و خط انتقال گاز فقط انبار و دپو سازی می‌شود که در صورت امکان عرضه این محصولات به بازار، حداقل هزینه های مجموعه حاصل خواهد شد. تنها مشکل حاضر مجتمع، عدم موفقیت مناسب در فروش پتاس تولیدی خود در ماه است. لازم به ذکر است در صورتی که ۱۰۰۰ تن پتاس تولیدی مجتمع در ماه فروخته شود هزینه های جاری مجتمع تامین خواهد شد.

نیاز سالانه کشور به پتاس در سال چقدر است و در چه صنایعی مورد استفاده قرار می‌گیرد و کاربرد آن چیست؟

در حال حاضر سالانه حدود ۲۶۰ هزار تن پتاس مورد نیاز کشور است و ۹۵ درصد پتاس تولیدی در جهان نیز صرف مصارف کشاورزی می‌شود و ۵ درصد دیگر در صنایع شیمیایی، نظامی، دارویی، خوراکی و … مصرف می‌شود. پتاس نام صنعتی ترکیبات پتاسیم دار از جمله کلرید پتاسیم، سولفات پتاسیم، نیترات پتاسیم و … است که به دلیل بالا بودن کلر خاک در اغلب مناطق کشور، کلرید پتاسیم تولیدی، به ترکیبات دیگر پتاس از جمله سولفات پتاسیم تبدیل می شود.

آیا طرح توسعه‌ای در نظر گرفته شده است. در صورت مثبت بودن پاسخ، منابع آن از چه طریقی تامین خواهد شد؟

از ابتدای تعریف پروژه در سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور طراحی های ساخت سه کارخانه انجام شده است که تاکنون تنها کارخانه پتاس به بهره‌برداری رسیده است. کارخانه هیدروکسید منیزیم به دلیل اینکه خوراک ورودی آن از پساب کارخانه پتاس تامین می شود ساخت آن تا راه‌اندازی کارخانه پتاس به تعویق افتاد که در حال حاضر در دست بررسی و جذب سرمایه‌گذار است.. از مهمترین دلایلی که کارخانه سوم یعنی نمک صنعتی ساخته نشده است نبود سرمایه گذار و زیر ساخت های مناسب در منطقه است. به غیر از این دو کارخانه دو طرح دیگر نیز امسال در کمیته سرمایه گذاری سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو)مصوب شده است. اولین طرح، طرح تولید کلرید کلسیم از پساب استخرهای تبخیر خورشیدی و طرح دیگر تولید کلرید منیزیم از پساب خروجی کارخانه است که در حال حاضر روند مکاتبه و رایزنی برای تامین اعتبارات لازم (اخذ وام از بانک و یا سرمایه گذاری مستقیم ایمیدرو) در حال بررسی است. ضمن اینکه اسناد فراخوان شناسایی پیمانکاران واجد شرایط نیز آماده شده است و به زودی کلنگ یکی از این دو طرح زده خواهد شد.

طرح پتاس خور و بیابانک را به عنوان طرحی سیاسی و فاقد توجیه اقتصادی می‌شناسند. این موضوع تا چه اندازه صحت دارد و آیا به عنوان یک بنگاه اقتصادیدارای سود است؟

اقتصادی نبودن این طرح در زمان شروع پروژه مطرح بود که دو دلیل عمده داشت. یکی عیار پایین پتاس نسبت به سایر معادنی که در دنیا در حال بهره برداری بود و دلیل دیگر، قیمت کمپتاس که در آن سال ها، حدود ۱۰۰ دلار به ازای هر تن بوده است(هر چند در دوره ای به ۸۰۰ دلارنیز رسیده بود) ولی در حال حاضرقیمت جهانی پتاس۳۰۰ دلار به ازای هر تن است که این قیمت، عیار پایین پتاس در معدن را توجیه می کند، بنابراین در حال حاضر بهره برداری از معدن توجیه اقتصادی دارد. ضمن اینکه مطالعات و طراحی اولیه بر اساس تولید سه محصول یعنی پتاس، نمک و هیدروکسید منیزیم انجام شده است که تا به حال یکی از این طرح ها به بهره برداری رسیده است. از طرفی با توجه به قیمت جهانی پتاس، با به ظرفیت رسیدن کارخانه پتاس و حتی بدون راه اندازی دو کارخانه دیگر نیز، این طرح توجیه اقتصادی دارد هرچند با تکمیل کل پروژه یعنی ساخت و راه اندازی دو کارخانه دیگر و همچنین فرآوری سایر املاح موجود در شورابه، نه تنها طرح، اقتصادی خواهد بود بلکه سوددهی قابل توجهی نیز خواهد داشت. البته در حال حاضر که سیاست سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در پروژه هایی است باید زیر ساخت های مناسب توسط دولت در نظر گرفته شود. یکی از دلایل اصلی عدم جذب سرمایه‌گذار و فروش محصول نمک صنعتی، عدم وجود راه آهن در منطقه است. فراهم بودن زیر ساخت های دیگری از جمله گاز، آب و برق به راه‌اندازی پروژه های جدید و تبدیل شدن منطقه به یک قطب صنعتی که تولیدات آن املاح تبخیری و صنایع زیر دستی خواهد بود کمک شایانی خواهدکرد. این مطلب نیز لازم ذکر است که در کشور ایران حدود ۶۰ پلایای بزرگ و کوچک نیز وجود دارد، که مجتمع پتاس خور و بیابانک می تواند به عنوان پایلوت ذخایر شورابه هایی در کشور مطرح و تجربه کسب شده در این پروژه مسیر راه معادن و کارخانجات دیگر باشد. این مجتمع در حال حاضر توانایی مهندسی و ساخت کارخانجات املاح جدید در کشور را دارا باشد.

بزرگترین تولیدکنندگان پتاس در منطقه خاورمیانه و دنیا کدام کشورها هستند و جایگاه ایران در تولید پتاس دنیا به چه شکلی است؟

مجتمع پتاس خوروبیابانک اولین و تنها تولید کننده پتاس در کشور است. در خاورمیانه کشورهای اردن و فلسطین اشغالی که از بحرالمیت پتاس تولید می کنند جزو کشورهای تولید کننده عمده پتاس در دنیا محسوب می شوند که جمعا ۳/۳ میلیون تن در سال تولید دارند. کشورهای کانادا با ۵/۹ میلیون تن، روسیه با ۸/۶ میلیون تن و بلاروس با ۵ میلیون تن نیز در راس هر تولیدکنندگان پتاس در دنیا هستند. واقعا جای تاسف دارد که در کشور ایران با داشتن ذخایر غنی پتاس، تنها یک واحد تولیدی و آن هم با ظرفیت پایین مشغول به کار است.

به غیر از پتاس چه محصولات جانبی دیگری در این شرکت به تولید می‌رسد و چه کاربردی دارند؟

محصولاتی که در حال حاضر قابل عرضه به بازار هستند عبارتند از محلول کنترل گرد و غبار و ذوب برف و یخ که بصورت جامد نیز قابل عرضه است. نمک صنعتی با خلوص بین ۹۵ تا ۹۸ درصد برای مصارف پتروشیمی و سودا اش. نمک غنی شده که ترکیبی از نمک و ترکیبات دیگر است که برای ذوب برف و یخ سطح معابر کاربرد دارد. البته صنایع پایین دستی نمک مانند سود سوزآور و کربنات سدیم، صنایع پائین‌دستی پتاس از جمله پتاس با خلوص ۹۹.۹ درصد برای مصارف خوراکی و پزشکی، سایر ترکیبات پتاسیم دار از جمله سولفات پتاسیم، ترکیبات مختلف منیزیم از جمله اکسید، هیدروکسید و کلرید منیزیم و همچنین کلرید کلسیم و سایر ترکیبات موجود در شورابه جزء برنامه آینده تولید است. ضمن اینکه مجتمع پتاس از صنایع پایین دستی پتاس (به طور مثال تبدیل کلرید پتاسیم به سولفات پتاسیم) نیز غافل نبوده است.این مجتمع علاوه بر ساخت پایلوتی با ظرفیت تولید ۵۰۰۰ تن سولفات پتاسیم در سال، در حال برنامه‌ریزی برای توسعه صنایع پایین‌دستی دیگر از جمله تولید پتاس با گرید آزمایشگاهی و خوراکی نیز است. فرآوری سایر ترکیبات موجود درشورابه که در حال حاضر کلرید کلسیم، اکسید منیزیم و کلرید منیزیم در طرح های توسعه ای شرکت دیده شده است و با جدیت در حال پیگیری هستیم.

در حال حاضر مهم‌ترین مشکل بر سر راه تولید پتاس در ایران چه مواردی هستند؟

مناطق متعددی که مستعد استخراج و تولید پتاس باشند شناسایی که اکثر معادن در مناطقی هستند که زیرساخت های لازم برای سرمایه گذاری وجود ندارد، جاده های دسترسی، آب، برق، گاز تامین سوخت، راه آهن، مخابرات و… که باعث می شود کار از عهده سرمایه‌گذار خصوصی خارج می شود. بنابراین علاوه بر اینکه یکی از مشکلات، جذب سرمایه گذار است دلیل اصلی که تولید پتاس در کشور مورد توجه قرار نگرفته است عدم سرمایه گذاری دولت برای ایجاد زیر ساخت‌های لازم بوده است.

وضعیت صادرات و واردات پتاس به کشور چگونه است و کشورهای مبدا و مقصد کدامند؟

بیشترین پتاس از کشورهای روسیه، بلاروس و ازبکستان وارد کشورمی‌شود و چون تولید داخلی وجود نداشته است، صادرات بسیار ناچیز بوده است. در خاتمه لازم به ذکر است عملیات اکتشافی در پلایای میانی منطقه خور و بیابانک در سال جاری در دستور کار مجتمع قرار گرفته است و زیرساخت لازم جهت اکتشاف در منطقه با کمک و همکاری شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران فراهم شده است و امیدواریم در پایان سال جاری کلنگ عملیات ساخت کارخانه تولید کلرور کلسیم و هیدروکسید منیزیم از پساب استخرهای تبخیر خورشیدی و اکتشاف پلایای میانی به زمین خواهد خورد و شروع عملیات ژئوتوریسم در منطقه آغاز خواهد شد.

منبع اقتصاد نیوز

به گزارش معدن ۲۴، علی علوی نائینی؛ مدیر مجتمع پتاس خوروبیابانک با بیان این مطلب گفت: از اواسط سال ۹۴ فعالیت گردشگری در قالب فاز یک شامل احداث آبشار نمکی، ۶ عدد سوییت نمکی و یک کافی شاپ در مجتمع آغاز شد.

وی در ادامه افزود: در ایام تعطیلات نوروز سال ۹۵ حدود ۱۰ هزار نفر گردشگر از مجتمع توریستی پتاس خور و بیابانک بازدید داشتند که این تعداد بازدیدکننده انگیزه ای شد تا کلیه پتانسیل ها و جاذبه های گردشگری مجتمع را شناسایی و در قالب یک طرح جامع گردشگری ارائه نمائیم.

علوی نائینی خاطر نشان کرد: پس از تهیه طرح جامع، یک تفاهمنامه بین شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران و اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان با موضوع فعالسازی پتانسیل های گردشگری معدن پتاس خوروبیابانک منعقد شد و پس از آن توانستیم مصوبه کمیته سرمایه گذاری سازمان ایمیدرو جهت جذب سرمایه گذار را دریافت نمائیم.

وی خاطر نشان کرد: هفته گذشته در نشست کارگروه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان که با حضور زرگرپور؛ استاندار اصفهان و رئیس کارگروه میراث فرهنگی استان، محمد علی طرفه؛ معاون امور عمرانی و قائم مقام رئیس کارگروه میراث فرهنگی استان و به دبیری اداره کل میراث فرهنگی استان و با حضور مدیران و کارشناسان ارشد استان برگزار شد، طرح تأسیس مجتمع گردشگری پتاس در شهرستان خور و بیابانک (در شرق استان اصفهان) مورد بررسی قرار گرفت و سپس مورد تأیید و تصویب اعضای کارگروه قرار گرفت.

مدیر مجتمع پتاس خور و بیابانک تصریح کرد: آگهی فراخوان جذب سرمایه گذار طرح جامع گردشگری منطقه پتاس خور و بیابانک از طریق روزنامه های کثیرالانتشار منتشر شده است و امیدواریم به کمک سرمایه گذار بخش خصوصی شاهد توسعه صنعت گردشگری در مجتمع پتاس و کل شهرستان خور و بیابانک باشیم.

گفتنی است مجتمع پتاس خور و بیابانک یکی از بزرگترین تولید کنندگان پتاس در خاورمیانه می باشد و این مجتمع با وسعت معدنی ۲۰۰۰کیلومترمربع در استان اصفهان، شهرستان خور و بیابانک واقع شده است

منبع : معدن ۲۴

سارا اصغری: قیمت داخلی پتاس در حالی متاثر از روند جهانی کاهش یافته که تنها تولیدکننده پتاس در کشور ما واحد خور و بیابانک است. البته با توجه به نیاز داخل به پتاس این واحد با تمام ظرفیت کار نمی‌کند و واردات قابل توجهی از این ماده وجود دارد که سبب کاهش قیمت داخلی نیز شده است.

موضوعی که سبب واردات پتاس به داخل کشور شده، علاوه بر نیاز داخل، یارانه و ارز مبادله‌ای است که به بخش کشاورزی برای واردات تعلق گرفته است، موضوعی که سبب شده تولیدکننده داخلی برای فروش بیشتر مجبور به کاهش قیمت شوند.

۱۰ تا ۱۵ هزار تن تولید پتاس داخلی

درباره قیمت پتاس جهانی و تاثیر آن بر قیمت داخلی، سرپرست واحد پتاس خور و بیابانک در گفت‌وگو با صمت عنوان کرد: حدود یک سالی می‌شود که قیمت جهانی پتاس با روند نزولی همراه بوده است. البته در یک ماه اخیر قیمت پتاس دوباره روند صعودی در پیش گرفته است، اما این روند صعودی چندان همراه با افزایش نبوده و امید چندانی هم نیست که دوباره به قیمت ۳۰۰ تا ۳۵۰ دلار گذشته بازگردد. در حال حاضر قیمت حدود ۲۰۰ دلار است و به دنبال قیمت جهانی قیمت پتاس داخلی نیز کاهش یافته است. پیش‌تر پتاس هر تن یک‌میلیون و ۴۰۰ تومان فروخته می‌شد که اکنون به یک میلیون تومان کاهش یافته است. علی علوی‌نایینی در ادامه عنوان کرد: چون دولت از این صنعت حمایت خاصی نمی‌کند، اگر قیمت‌ها را کاهش ندهیم، نمی‌توانیم با پتاس وارداتی قدرت رقابت داشته باشیم. از آنجا که حدود یک سال است که واحد تولید پتاس راه‌اندازی شده، میزان تولید این واحد ۱۰ تا ۱۵هزار تن تولید است. وی ادامه داد: واردات کشور بالاست، اما در این زمینه آمار دقیقی در دست نیست و به‌طور کلی بالای ۷۰ تا ۸۰ هزار تن پتاس و حدود ۸۰ تا ۹۰ تن سولفات به کشور وارد می‌شود. وی در پاسخ به اینکه میزان عرضه و تقاضای پتاس در حالت تعادلی قرار دارد یا خیر، گفت: با میزان وارداتی که انجام می‌شود، به‌طور کلی بین عرضه و تقاضا حالت تعادل وجود دارد اما مرکز ترویج و خدمات جهاد کشاورزی برای مصرف مستقیم و همچنین کارخانه‌های سولفات با ارز مبادله‌ای واردات انجام می‌دهد. وی با اشاره به کاربرد پتاس عنوان کرد: مهم‌ترین و بیشترین کاربرد پتاس در صنایع کشاورزی است که به عنوان کود مورد استفاده قرار می‌گیرد. کاربردهای دیگر نیز در صنایع نفت و شیمیایی و مصارف خوراکی و دارویی است. سرپرست واحد پتاس خور و بیابانک با اشاره به اینکه واحد پتاس خور و بیابانک تنها تولیدکننده پتاس در کشور است، عنوان کرد: البته دریاچه اصفهان یا قم در حال حاضر به کار تجهیز برای واحد پتاس مشغول هستند و چند سالی طول خواهد کشید که به بهره‌برداری برسد. ازاین‌رو محدوده مورد بهره‌برداری داریم، اما تنها واحد در حال بهره‌برداری واحد خور و بیابانک است. علوی‌نایینی در ادامه با اشاره به طرح‌های توسعه‌ای خور و بیابانک گفت: طرح توسعه‌ای ۵۰هزار تن در سال نخست و ۱۰۰هزار تن پتاس در سال دوم را در دستورکار داریم. همچنین طرح سولفات در منطقه تا ۴۰هزار تن را نیز در دست کار داریم که نصف نیاز کشور را تامین می‌کند. وی در پاسخ به این پرسش که در سال پیش‌رو قیمت پتاس جهانی به کدام سمت پیش خواهد رفت، عنوان کرد: با توجه به ماه گذشته که تا حدی قیمت پتاس روند افزایشی در پیش گرفته احتمال این می‌رود که قیمت پتاس نیز تا ۵۰ دلار افزایش بیابد و قیمت داخلی نیز به همین اندازه روند افزایشی در پیش بگیرد.

ارز مبادله‌ای و یارانه، پتاس را ارزان‌تر کرد.

سرپرست بازرگانی واحد خور و بیابانک همچنین درباره قیمت جهانی پتاس و عرضه و تقاضای آن در کشور در گفت‌وگو با صمت عنوان کرد: قیمت‌های جهانی در سال گذشته روند نزولی داشته و افزون بر ۲۰درصد قیمت داخلی کاهش پیدا کرده است. بهزاد سعیدی با اشاره به تعادل عرضه و تقاضا نیز عنوان کرد: مهم‌ترین مشکلی که در سیستم وجود دارد این مسئله است که در سال‌های گذشته این کالا وارداتی بوده است. از این‌رو سیستم ارز مبادله‌ای برای واردات آن در نظر گرفته‌اند. از سوی دیگر نیز خدمات کشاورزی، بودجه‌ای را برای یارانه به کشاورزها در این زمینه پرداخت کرده است. این دو عامل باعث شده کشاورزان دو امتیاز برای پتاس دریافت کنند. بنابراین تمایل دارند از طریق واردات، پتاس خود را تامین کنند. سعیدی ادامه داد: همچنین در سال‌های گذشته خدمات کشاورزی حجم زیادی از پتاس را وارد کرده است و از آن ذخایر وارده‌شده همچنان استفاده می‌کند. بنابراین با توجه به این موضوع میزان فروش ما کاهش یافته است، چون ارز مبادله‌ای و یارانه خدمت کشاورزی، واردات را ارزان‌تر کرده است. وی ادامه داد: البته ما مشتریان ثابتی داریم که این مشتریان از طریق بورس کالا محصول ما را خریداری می‌کنند و درحقیقت فروش ما از طریق بورس کالا انجام می‌شود. وی در پاسخ به این پرسش که میزان واردات به کشور به چه میزان است، عنوان کرد: در کشور، مرجع معتبری در این زمینه نداریم، هر کس آماری اعلام می‌کند که چندان قابل استناد نیست. برخی آمارها را مرکز ترویج و خدمات جهاد کشاورزی اعلام می‌کند. برخی‌ها نیز مستقل پتاس وارد می‌کنند. مصرف‌کنندگان دیگر مانند کارخانه‌های سولفات و برخی شرکت‌های تعاونی نیز این ماده را وارد می‌کنند. اما به این منظور که تعرفه‌ها را تغییر بدهند، نوع کالا را تغییر می‌دهند. برای مثال به جای کود پتاس، نمک را اعلام می‌کنند، چون نرخ تعرفه و قیمت فروش آن نیز متفاوت است. بنابراین از طریق گمرک نیز نمی‌توان به آمار دقیقی رسید. سرپرست بازرگانی خور و بیابانک درباره میزان تولید این واحد گفت: ما توان این را داریم که ۱۵۰۰تن ماهانه پتاس تولید کنیم اما براساس نیاز بازار تولید داریم. چون انبار و نگهداری پتاس مشکل است. سعیدی درباره پیش‌بینی قیمت پتاس تا سال آینده گفت: تا نیمه سال افزایش قیمتی را نمی‌توان برای پتاس پیش‌بینی کرد. اما با تغییر وضعیت جهانی در انتهای سال بعدی میلادی امکان رشد قیمت‌ها وجود خواهد داشت .

منبع : صمت

گروه معدن: مجتمع پتاس «خور» و «بیابانک» هم‌اکنون به‌عنوان تامین‌کننده بخشی از نیاز کشور به این ماده‌معدنی شناخته شده است.

البته در دستور کار این طرح، ساخت ۳ کارخانه در نظر گرفته شده که تاکنون یکی از آنها راه‌اندازی شده و در آینده نه‌چندان دور شاهد عملیاتی شدن احداث ۲ کارخانه دیگر خواهیم بود و در کنار آن به صنعت ژئوتوریسم در منطقه پرداخته خواهد شد. گفتن این نکته مهم است که هم‌اکنون پتاس در بازار جهانی از قیمت مناسبی برخوردار است که باعث شده فعالیت و برداشت این نوع ماده معدنی با توجیه اقتصادی همراه شود. مدیرعامل کارخانه پتاس به مشکلات این کارخانه، وضعیت تولید، واردات و صادرات این ماده معدنی پرداخت و گفت: بیشترین پتاس از کشورهای روسیه، بلاروس و ازبکستان وارد کشورمی‌شود و چون تولید داخلی وجود نداشته، صادرات بسیار ناچیز بوده است. علی علوی‌نایینی با بیان مشکلات این صنعت، وضعیت تولید، واردات و صادرات آن اظهار کرد: یکی از مشکلات این کارخانه جذب سرمایه‌گذار است زیرا تولید پتاس در کشور مورد توجه قرار نگرفته و سرمایه‌گذاری نکردن دولت برای ایجاد زیرساخت‌ها، لازم بوده است. مدیرعامل کارخانه پتاس همچنین درباره وضعیت شرکت با توجه به رکود در بازار جهانی معادن اظهار کرد: پس از راه‌اندازی کارخانه پتاس درفروردین سال ۱۳۹۴ و انجام عملیات موفقیت‌آمیز راه‌اندازی در مرداد امسال، برای تولید هزار تن پتاس در ماه برنامه‌ریزی انجام شد.

دپو ۵هزار تن پتاس

علوی نایینی با بیان این که در ۵ ماه گذشته با توجه به برنامه راه‌اندازی، حدود ۵هزار تن پتاس تولید و در انبار کارخانه دپو شده است، گفت: هر چند در شرایط رکود بازار به سر می‌بریم اما به‌دلیل اینکه پتاس هم‌اکنون وارداتی است و مصرف کشور نیز بیش از میزان تولید ما است، شرایط کنونی در کار تاثیر چندانی نداشته و به‌طور قطع با برداشته شدن تحریم‌ها و خارج شدن از وضعیت رکود، ظرفیت تولید در سال آینده افزایش ۵۰درصدی خواهد داشت. مدیرعامل کارخانه پتاس درباره میزان اشتغالزایی این کارخانه نیز اظهار کرد: در حال حاضر ۳۶۰ نفر به‌طور مستقیم و بیش از ۲هزار نفر به‌طور غیرمستقیم مشغول به‌کار هستند. تاکنون از ۳ کارخانه‌ای که در ابتدا مطالعه و طراحی شده بود کارخانه فرآوری پتاس به بهره‌برداری رسیده که در ابتدای راه است. بنابراین این مجموعه همچنان یک طرح است و نباید انتظار داشت که درآمد ابتدایی آن کفاف هزینه کارکنان را بدهد. وی افزود: ۲ محصول دیگر یعنی نمک و مواد کنترل گرد و غبار و ذوب برف و یخ نیز جزو محصولات قابل عرضه است اما به دلیل نبود زیر ساخت‌های نامناسب در منطقه از جمله راه‌آهن، و خط انتقال گاز فقط انبار و دپوسازی می‌شود که در صورت امکان عرضه این محصولات به بازار، حداقل هزینه‌های مجموعه حاصل خواهد شد. تنها مشکل حاضر مجتمع، نداشتن موفقیت مناسب در فروش پتاس تولیدی خود در ماه است. گفتنی است در صورتی که ۱۰۰۰ تن پتاس تولیدی مجتمع در ماه فروخته شود هزینه‌های جاری مجتمع تامین خواهد شد.

جذب سرمایه برای راه‌اندازی کارخانه‌های فرآوری

علوی‌نایینی در پاسخ به این موضوع که آیا طرح توسعه‌ای در این حوزه در نظر گرفته شده نیز اظهار کرد: از ابتدای تعریف پروژه در سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور طراحی‌های ساخت۳ کارخانه انجام شده و تاکنون تنها کارخانه پتاس به بهره‌برداری رسیده است. کارخانه هیدروکسید منیزیم نیز به‌دلیل اینکه خوراک ورودی آن از پساب کارخانه پتاس تامین می‌شود ساخت آن تا راه‌اندازی کارخانه پتاس به تعویق افتاده و هم‌اکنون در دست بررسی و جذب سرمایه‌گذار است. از مهم‌ترین دلایلی که کارخانه سوم یعنی نمک صنعتی ساخته نشده، نبود سرمایه‌گذار و زیرساخت‌های مناسب در منطقه است. به غیراز این ۲ کارخانه، ۲ طرح دیگر نیز در امسال در کمیته سرمایه‌گذاری سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران مصوب شده است. نخستین طرح، طرح تولید کلرید کلسیم از پساب استخرهای تبخیر خورشیدی و طرح دیگر تولید کلرید منیزیم از پساب خروجی کارخانه است که در حال حاضر روند مکاتبه و رایزنی برای تامین اعتبارات لازم (اخذ وام از بانک و یا سرمایه‌گذاری مستقیم ایمیدرو) در حال بررسی است. ضمن اینکه اسناد فراخوان شناسایی پیمانکاران واجد شرایط نیز آماده شده و به زودی کلنگ یکی از این ۲ طرح زده خواهد شد. علوی نایینی همچنین درباره میزان صرفه اقتصادی حاصل از این طرح نیز اظهار کرد: بحث اقتصادی نبودن این طرح در زمان شروع پروژه به ۲ دلیل عمده مطرح بود. یکی عیار پایین پتاس نسبت به سایر معادنی که در جهان در حال بهره‌برداری بودند و دلیل دیگر، قیمت پایین پتاس که در آن سال‌ها، حدود ۱۰۰ دلار به ازای هر تن بوده است. وی افزود: در شرایط کنونی قیمت جهانی پتاس۳۰۰ دلار به ازای هر تن است که این قیمت، عیار پایین پتاس در معدن را توجیه کرده و بهره‌برداری از معدن را با توجیه اقتصادی همراه می‌کند. زیرا با توجه به قیمت جهانی پتاس، با به ظرفیت رسیدن کارخانه پتاس و حتی بدون راه‌اندازی ۲ کارخانه دیگر نیز، این طرح توجیه اقتصادی دارد. هرچند با تکمیل کل پروژه یعنی ساخت و راه‌اندازی ۲کارخانه دیگر و همچنین فرآوری سایر املاح موجود در شورابه، نه‌تنها طرح، اقتصادی خواهد بود بلکه سوددهی قابل‌توجهی نیز خواهد داشت.

نبود زیرساخت‌ها در منطقه

به گفته مدیرعامل کارخانه پتاس سیاست سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در پروژه‌هایی است که باید زیرساخت‌های مناسب از سوی دولت برای آنها در نظر گرفته شود. یکی از دلایل اصلی جذب نشدن سرمایه‌گذار و فروش محصول نمک صنعتی، نبود راه‌آهن در منطقه است. فراهم بودن زیر ساخت‌های دیگری ازجمله گاز، آب و برق به راه‌اندازی پروژه‌های جدید و تبدیل شدن منطقه به یک قطب صنعتی که تولیدات آن املاح تبخیری و صنایع زیردستی خواهد بود کمک شایانی خواهدکرد. او به مشکلات موجود که بر سر راه تولید پتاس قرار داردنیز اشاره کرد و گفت: بیشتر معادن پتاس در مناطقی قرار گرفتند که زیرساخت‌های لازم برای سرمایه‌گذاری در آنها وجود ندارد. جاده‌های دسترسی، آب، برق، گاز تامین سوخت، راه‌آهن، مخابرات و… که باعث می‌شود کار از عهده سرمایه‌گذار خصوصی خارج می‌شود. به گفته علوی نایینی بیشترین واردات پتاس به ایران از کشورهای روسیه، بلاروس و ازبکستان است و دلیل آن نبود تولید داخلی و میزان کم صادرات بوده است. البته عملیات اکتشافی در پلایای میانی منطقه خور و بیابانک در امسال در دستور کار مجتمع قرار گرفته و زیرساخت لازم برای اکتشاف در منطقه با کمک و همکاری شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران فراهم شده است. او ابراز امیدواری کرد که در پایان سال جاری کلنگ عملیات ساخت کارخانه تولید کلرور کلسیم و هیدروکسید منیزیم از پساب استخرهای تبخیر خورشیدی و اکتشاف پلایای میانی به زمین خواهد خورد و شروع عملیات ژئوتوریسم در منطقه آغاز خواهد شد.

منبع : روزنامه صمت

پتاس، یکی از پتانسیل‌های عظیم کشور در زمینه ذخایر معدنی است و مناطق بسیاری از این ذخایر در کشور ما وجود دارند. به‌طوری که بخش عظیمی از ذخایر نمکی حاوی مقادیر قابل توجهی پتاس هستند. در همین حال شورابه‌های متعددی از پتاس و سایر نمک‌های صنعتی نیز در ایران وجود دارد. این در حالی است که ایران همواره جزو واردکنندگان پتاس محسوب می‌شود و حتی به واردکنندگان این ماده معدنی ـ شیمیایی ارز مرجع نیز تعلق می‌گیرد. با این وجود مجتمع پتاس خور و بیابانک به‌عنوان تنها تولیدکننده پتاس در ایران از سال ۱۳۹۴ تولید خود را آغاز کرده است. اما با وجود تعریف طرح‌ها و پروژه‌های متعدد جهت سرمایه‌گذاری و توسعه، تنها بخشی از آن‌ها محقق شده است. و نبود زیرساخت‌های کافی اعم از برق، گاز، جاده و … دلیل عدم تحقق بخشی از سرمایه‌گذاری‌هاست. البته لازم به‌ذکر است که برنامه‌های دیگری اعم از ایجاد منطقه گردشگری و حتی اکتشاف نیز از سوی مجتمع پتاس خور و بیابانک در حال انجام است که طرح گردشگری به نتیجه رسیده و به‌زودی نتایج اکتشاف پتاس توسط این شرکت در برخی از نقاط کشور اعلام می‌شود.

مجتمع پتاس خور و بیابانک با ظرفیت اسمی ۵۰ هزار تن در سال، اولین و تنها تولیدکننده پتاس (کلرید پتاسیم) در ایران و یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان پتاس در خاورمیانه است که در حال حاضر با ۳۰ درصد ظرفیت اسمی خود مشغول فعالیت است. سایر تولیدکنندگان پتاس در خاورمیانه نیز کشورهای اردن و فلسطین اشغالی هستند که با استفاده از شورابه بحرالمیت در مجموع حدود ۳/۳ میلیون تن پتاس در سال تولید می‌کنند. این در حالی است که کشورهای کانادا با ۵/۹ میلیون تن، روسیه با ۸/۶ میلیون تن و بلاروس با ۵ میلیون تن در رأس هرم تولید پتاس دنیا قرار دارند.

روند تحولات بازار پتاس در ایران و جهان

با وجود اینکه قیمت پتاس در سال ۲۰۰۹ بیش از ۸۵۰ دلار بوده است، اما به‌طور کلی در این سال‌ها نرخ جهانی این ماده معدنی روندی نزولی را طی کرده است؛ و طی ۵ سال گذشته نیز از ۴۰۰ دلار به زیر ۲۵۰ دلار در هر تن رسیده است. نوسان قیمت یک سال گذشته هم بین ۲۱۰ تا ۲۸۰ دلار بوده است. علی‌رغم اینکه مجتمع پتاس خور و بیابانک تنها تولیدکننده پتاس در کشور محسوب می‌شود. اما به‌دلیل اینکه عمده نیاز این محصول در کشور از طریق واردات تأمین می‌شود و با توجه به اینکه ارز مبادله‌ای به این محصول تخصیص می‌یابد، مجتمع پتاس خور و بیابانک برای رقابت با واردات و حفظ بازار فروش خود مجبور به تبعیت از قیمت‌های جهانی برای قیمت‌گذاری این کالا است. لازم به ذکر است که پس از آغاز به‌کار رسمی کارخانه پتاس در سال ۱۳۹۴، به‌دلیل تولید با خلوص بالا و مطابق با استاندارد جهانی، در حال حاضر این مجتمع به‌سرعت جایگاه خود را در بازار فروش پتاس کشور به‌دست آورده است. به‌نحوی که هم اکنون کل محصول تولیدی مجتمع، صرفاً از طریق عرضه در تالار اصلی سازمان بورس کشور به فروش می‌رسد.

پتانسیل‌های ایران در مورد معادن و ذخایر پتاس

در کشور ایران حدود ۶۰ پلایای (معدن شورابه) بزرگ و کوچک وجود دارد که در میان آن‌ها، معدن پتاس خور و بیابانک به‌عنوان غنی‌ترین معدن شورابه‌ای از حیث عیار پتاسیم در کشور مطرح است. ناگفته نماند که محدوده‌های ارزشمند دیگری نیز برای استحصال پتاس و سایر املاح تبخیری از قبیل منیزیم و کلسیم در کشور وجود دارد. در همین راستا مجتمع پتاس با استفاده از تجارب کسب شده طی دو دهه گذشته و به اتکای توان علمی متخصصان داخلی و کارشناسان بومی، از سال ۱۳۹۴ اقدام به شناسایی و اکتشاف سایر محدوده‌های مستعد کشور کرده است که کار اکتشاف پلایای میانی با وسعت ۲ هزار و ۶۵۰ کیلومتر مربع به پایان رسیده است. در حال حاضر نیز اکتشاف پهنه پلایای مهرجان به وسعت یک هزار و ۷۷۰ کیلومتر مربع و همچنین اکتشاف پهنه املاح تبخیری سواحل استان سیستان و بلوچستان به وسعت ۱۶ هزار کیلومتر مربع در دستور کار مجتمع پتاس خور و بیابانک قرار دارد و به‌طور حتم با پایان عملیات اکتشاف این محدوده‌ها، دریچه جدیدی پیش روی این صنعت گشوده خواهد شد.

جایگاه صنعت پتاس در ایران

اصولاً صنعت پتاس در ایران یک صنعت نوظهور است و تا به حال نیز در کشور این صنعت تنها به احداث کارخانه پتاس خور و بیابانک محدود بوده است. اما سیاست سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) و شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران (ایمپاسکو) احداث کارخانه‌های وابسته به پتاس و املاح معدنی در خور و بیابانک و سایر معادن (قم، ترود، چابهار و …) جهت تکمیل زنجیره ارزش این صنعت است. در این راستا «کارگروه راهبری برنامه استحصال املاح تبخیری و منابع شورابه‌ای کشور» در سازمان ایمیدرو تشکیل شده و در اولین قدم، امکان‌سنجی طرح تأسیس پارک شیمیایی در منطقه خور و بیابانک و چابهار با مشاوره شرکت JOC چین در حال بررسی است .

منبع : فلزات آنلاین